Chociaż działanie klasycznych receptorów kannabinoidowych i endokannabinoidów jest już dobrze zbadane, w innych obszarach układu endokannabinoidowego wciąż jest wiele do odkrycia. Naukowcy odkryli, że oprócz receptorów CB1 i CB2 istnieją jeszcze inne receptory, na które oddziałują kannabinoidy.
Obecnie kilka zespołów badawczych pracuje nad ustaleniem dokładnego znaczenia i sposobu działania tych receptorów. Jednym z najlepiej poznanych receptorów rozszerzonego układu endokannabinoidowego jest receptor GPR55. Czasami jest on również określany jako receptor CB3. Teraz istnieją nowe wyniki badań, które dostarczają informacji na temat potencjalnych medycznych zastosowań tego receptora.
Potencjalny Cel Terapeutyczny w Chorobach Serca
Naukowcy z Instytutu Prewencji Kardiologicznej (IPEK) w Niemczech zbadali wpływ receptora GPR55 na regulację aktywności serca. Obserwacje na myszach wykazały, że receptor ten odgrywa kluczową rolę w aktywności komórek mięśnia sercowego i ich reakcji na obciążenia. U myszy, które nie miały receptora GPR55, wykazano zmienioną aktywność serca. Głównie stwierdzono, że wpływ czynników takich jak nadciśnienie tętnicze może przyczynić się do zmniejszenia destrukcyjnych procesów przebudowy serca.
Interesujące jest jednak to, że efekt ten zaobserwowano tylko u samic myszy. Badacze wyciągają z tego wniosek, że receptor GPR55 może być terapeutycznym celem w przypadku nadciśnieniowych chorób serca. Zrozumienie tego procesu może w przyszłości pomóc w opracowaniu leków, które hamują określone działania receptora GPR55 w sercu. W ten sposób można by zmniejszyć szkodliwe długoterminowe skutki nadciśnienia tętniczego dla serca. Nadciśnienie tętnicze jest chorobą cywilizacyjną, która niesie ze sobą szereg powikłań. Hipertoniczny przełom nadciśnieniowy, wywołany nadciśnieniem tętniczym, może być śmiertelny, jeśli występują odpowiednie choroby współistniejące. Opracowanie nowych leków o potencjalnie bardziej efektywnym mechanizmie działania jest więc niezwykle ważne.
Nowe Metody Leczenia Raka
Różne komórki rakowe również są wyposażone w receptory GPR55. W tym miejscu receptor ten ma bezpośredni wpływ na wzrost guza. W niedawno opublikowanej pracy naukowej wykazano, że w przypadku raka trzustki wzrost komórek nowotworowych jest w dużym stopniu stymulowany przez aktywność miejscowych receptorów GPR55. Dzięki swojej aktywności aktywuje on określone szlaki sygnałowe i procesy immunologiczne, które sprzyjają namnażaniu się komórek nowotworowych.
Wynika z tego, że nowe substancje czynne o antagonistycznym działaniu na receptor GPR55 mogą hamować wzrost komórek nowotworowych, zwłaszcza w przypadku raka trzustki. Ponadto skuteczność już znanych leków chemioterapeutycznych może zostać zwiększona poprzez jednoczesne hamowanie aktywności GPR55. Odpowiada to wynikom wcześniejszych badań. Hamowanie receptora GPR55 może również poprawić aktywność układu odpornościowego organizmu skierowaną przeciwko komórkom nowotworowym. Ponadto receptor ten może służyć jako biomarker do celów diagnostycznych. To nowe zrozumienie ważnych procesów molekularnych w rozszerzonym układzie endokannabinoidowym może w przyszłości umożliwić nowe podejścia terapeutyczne w leczeniu raka.
Potencjał w Przypadku Chorób Wątroby
Wykazano również, że receptor GPR55 reguluje niektóre choroby wątroby. W opublikowanym w 2024 roku badaniu wykazano, że antagonizacja GPR55 może złagodzić ostre zapalenie wątroby i marskość wątroby. W wyniku obserwacji myszy zespół naukowców odkrył peptyd o nazwie P1-1, który wykazuje działanie antagonistyczne w stosunku do receptora GPR55.
Dzięki temu mechanizmowi działania można zahamować wydzielanie kolagenu w gwiaździstych komórkach wątroby. Komórki te odgrywają ważną rolę w regeneracji wątroby, ale w wyniku niewłaściwych procesów może dojść do rozwoju zwłóknienia wątroby. Właśnie w tych procesach receptor GPR55 wydaje się odgrywać rolę regulacyjną. Naukowcy proponują, aby w przyszłości rozważyć zastosowanie antagonistów GPR55, takich jak P1-1, jako potencjalnych kandydatów do leczenia marskości wątroby.
Udoskonalone Zrozumienie Struktury Powierzchni
Przeprowadzane są również aktualne badania nad dokładnym rozszyfrowaniem struktury powierzchniowej i wynikających z niej szlaków sygnałowych, które są uruchamiane przez substancje działające na ten receptor. W dużym uproszczeniu, receptor można sobie wyobrazić jako element układanki, do którego przyczepia się pasujący do niego element. W tym przypadku kompatybilność zależy od kształtu puzzli. Chociaż GPR55, podobnie jak klasyczne receptory kannabinoidowe, należy do receptorów sprzężonych z białkami G, działa zupełnie inaczej.
Na przykład syntetyczny kannabinoid AM251 wykazuje działanie antagonistyczne w stosunku do receptora CB1, natomiast agonistyczne w stosunku do receptora GPR55. Dlaczego tak się dzieje, jest kluczowym pytaniem, jeśli chcemy zrozumieć działanie tego receptora. Tą właśnie kwestią zajmował się między innymi chiński zespół badawczy w opublikowanej w 2024 roku pracy.
Zespół zdołał rozszyfrować pewne właściwości powierzchniowe receptora i w ten sposób wyjaśnić różne wiązanie kannabinoidu z dwoma różnymi receptorami. Przekonujące zrozumienie takich procesów jest warunkiem wstępnym przyszłego opracowania nowych, ukierunkowanych leków, które działają na receptor GPR55.
