Wiadomym jest, że osoby, które cierpią na lęki przed kontaktami społecznymi, są bardziej narażone na uzależnienie się od cannabisu. Nowe badania dostarczają wskazówki dotyczące psychologicznego mechanizmu, który może być podstawą tego problemu.
Nikt chętnie się nie ośmiesza, tym bardziej publicznie. U osób cierpiących na fobię społeczną jednak już naprzód społecznej sytuacji niepokój może wywołać nieznośny niepokój przed niestosownym zachowaniem. Strach ten może być tak silny, że dana osoba będzie unikać jakichkolwiek sytuacji towarzyskich.
Wcześniejsze badania już udowodniły, że porównywalnie duża część osób spożywających cannabis cierpi na fobię społeczną. Najczęściej fobia społeczna ujawnia się przed zapaleniem pierwszego jointa. Motywacja do spożywania cannabisu jest naznaczona chęcią pozbycia się nieprzyjemnych odczuć. W języku angielskim przyjął się tutaj termin „Coping“.
Spożywanie cannabisu w celu copingu jest prawdopodobnie też powodem, dlaczego konsumenci marihuany z fobią społeczną w porównaniu do palących marihuanę osób bez fobii są siedmiokrotnie bardziej narażone na uzależnienie się od cannabisu.
Fobia społeczna jest nasilana przez negatywną ocenę własnego zachowania w przeszłości
Anthony Ecker i Julia Buckner w swoich badaniach dogłębnie przebadali szczególny aspekt fobii społecznej. Według tego typowe dla ludzi z fobiami społecznymi jest to, że oceniają oni wstecz swoje zachowanie wśród towarzystwa innych osób. Jednak ta ocena jest z reguły przepełniona negatywnymi myślami. Osoby lękające się kontaktów społecznych są swoimi najgorszymi krytykami.
Rozmyślanie nad domniemaną własną niedostępnością nasila jednak ich skłonność do wywołania strachu przed kontaktami międzyludzkimi. W języku fachowym używa się angielskiego terminu Post-Event Processing.
Zespół badaczy sprawdził, w jaki sposób Post-Event Processing odzwierciedla się na konsumpcji cannabisu. W tym celu badacze przeprowadzili ankietę online, w której udział wzięło 244 studentów psychologii. Wszyscy uczestnicy ankiety w ostatnich trzech miesiącach przynajmniej raz palili marihuanę.
Palacze marihuany z fobią społeczną bardziej wykorzystują spożywanie marihuany do celów copingu
W pierwszej kolejności wyniki badania potwierdziły te wcześniejsze: im silniej była rozwinięta fobia społeczna, tym więcej dane osoby przytaczały problemów związanych z cannabisem. Palacze marihuany z lękami przed kontaktami międzyludzkimi spożywali jednak nie więcej marihuany niż osoby bez tego zaburzenia. Typowe było jednak to, że wykorzystywali oni konsumpcję cannabisu w celu copingu, czyli dla pozbycia się nieprzyjemnych uczuć.
Ocena doprowadziła również do odkrycia, że skłonność do negatywnej oceny sytuacji z przeszłości odgrywa coś w rodzaju roli mediatora: im silniej jest rozwinięta społeczna fobia, tym bardziej intensywnie dochodziło do Post-Event Processingu. Negatywna samoocena wspomaga znowuż rozwój problematycznej konsumpcji cannabisu, prawdopodobnie ze względu na to, że palenie marihuany najpierw doprowadza do ulgi.
Post-Event Processing może według oceny Ecker i Buckner tym samym wyjaśnić, dlaczego uzależnienie od cannabisu i wynikające z tego problemy u osób z fobią społeczną są szczególnie silnie naznaczone.
Ecker i Buckner zalecają osobom z fobią społeczną, aby przy wyjściu z nałogu palenia marihuany stawiły czoła swoim lękom, szczególnie negatywnym myślom. Pomocne mogą się okazać celowe, odwracające uwagę aktywności po kontaktach towarzyskich, aby pominąć Post-Event Processing. Jako skuteczny sposób okazały się profesjonalne działania terapeutyczne jak kognitywna terapia behawioralna.
Źródło:
Ecker, A. H. & Buckner, J. D. (2018). Cannabis-Related Problems and Social Anxiety: The Mediational Role of Post-Event Processing. Substance Use & Misuse, 53(1), 36-41
