Dirk Schäffer jest konsultantem ds. narkotyków w Deutsche Aidshilfe, czyli niemieckiej pomocy dla osób chorych na AIDS. Krytykuje on fakt, że konsumenci marihuany są karani i napiętnowani.
Według Światowego Raportu Narkotykowego przedstawionego przez ONZ, w 2017 roku na całym świecie zmarło 585.000 osób w wyniku zażywania narkotyków. Jak można zapobiec zgonom spowodowanym przez narkotyki?
Dirk Schäffer: Specjalistyczne pomieszczenia do zażywania narkotyków ratują ludzkie życie i zapobiegają zakażeniom HIV oraz wirusem zapalenia wątroby, ponieważ oferują higieniczne warunki konsumpcji, uczą zasad bezpieczniejszego zażywania i udzielają pierwszej pomocy na miejscu.
Niestety oferta ta jest dostępna tylko w siedmiu krajach związkowych i w wielu miejscach godziny otwarcia są zbyt krótkie. W związku z tym konieczne byłoby znaczne rozszerzenie działalności.
Ponadto potrzebujemy zasadniczej reorientacji polityki antynarkotykowej, która nie będzie się koncentrować na ściganiu przestępstw, ale na dekryminalizacji indywidualnego zażywania jakiejkolwiek substancji oraz na rozszerzeniu usług profilaktycznych i pomocniczych.
Obejmuje to ogólnokrajowy program naloksonowy (Naloxon jest antagonistą opioidów, który może uratować życie w przedawkowaniu), aby dostarczyć ten środek tam, gdzie w nagłych przypadkach jest on niezbędny. W Niemczech jest on nadal wydawany na receptę i nie ma żadnych programów, chyba że są one wydawane przez same instytucje.
W przypadku dekryminalizacji narkotyków ułatwia się dostęp do szkodliwych substancji. Czyżby więcej ludzi nie mogło wtedy stać się narkomanami lub uzależnić się od problematycznych wzorców konsumpcji?
Na przykład w Portugalii oczywiste jest, że osoby zażywające narkotyki wyrażają swoją potrzebę pomocy znacznie wcześniej, gdy kontaktują się z placówkami pomocy, a nie z policją. Po dekryminalizacji w Portugalii narkotyków liczba konsumentów gwałtownie spadła. Ludzie, którzy nie mają nic wspólnego z tematem substancji psychoaktywnych, nie będą nagle po nie sięgać.
Pomimo bardzo zaporowej polityki antynarkotykowej w naszym kraju, istnieją również ogromne negatywne skutki. Nie może być gorzej niż teraz. Dlatego musimy być odważni i podążać inną drogą. Własna konsumpcja musi zostać zredukowana do rangi przestępstwa administracyjnego.
Berlin ma otrzymać oficjalny punkt kontrolny narkotyków. Czy nie wiąże się to z niebezpieczeństwem, że szkodliwe i uzależniające narkotyki staną się czyste i nieszkodliwe po kontroli narkotyków, jak ostrzega lider frakcji CDU Burkard Dregger?
We wszystkich krajach, w których wdrożono programy kontroli narkotyków, takich jak Austria, Szwajcaria i Holandia, nie obserwuje się wzrostu liczby młodych konsumentów. Rezultatem jest raczej to, że ludzie są bardziej intensywnie zainteresowani spożywaną przez siebie substancją. Jeśli wynik kontroli wykaże, że substancja jest inna lub znacznie silniejsza niż oczekiwano, zwykle pozostaje w tyle i nie jest spożywana.
Kontrola narkotyków ma nie tylko efekt redukcji szkód, ale także efekt prewencyjny, ponieważ obejmuje również poradnictwo w zakresie narkotyków. Nie przyciągnie to nikogo, kto nie miał dotychczas nic wspólnego z tematem narkotyków.
Statystyki nie obejmują ludzi, którzy żyją szczęśliwie mimo spożywania narkotyków. Kiedy więc spożywanie narkotyków stanowi problem, a kiedy nie?
W rzeczywistości istnieje nieco bardziej osobliwy punkt widzenia. Skupiamy się tylko na tych ludziach, u których konsumpcji towarzyszą nadużycia i ogromne, różnorodne problemy. Są to ludzie, którzy odwiedzają instytucje i są w scenach publicznych. Oczywiście musisz zwrócić się do nich, ponieważ mają one realną potrzebę pomocy, którą musisz poznać.
Ale są też tacy, którzy w sposób bardzo prywatny i zintegrowany prowadzą konsumpcję szerokiej gamy substancji i którzy w żaden sposób nie popadają w kłopotliwy nałóg. Dobrze, że pomoc jest skierowana do osób, które mają problemy z konsumpcją. Nie oznacza to jednak, że zażywanie narkotyków wiąże się tylko z problemami.
To jest tak, jak z alkoholem. Jedne osoby w pewnym momencie tracą kontrolę nad tym, ile go spożywają, a istnieją też takie osoby, które codziennie do obiadu piją lampkę wina albo jedno piwo po pracy. Czy ich spożywanie to już jest nałóg, czy zwyczajnie forma relaksu?
Podczas gdy spożywanie alkoholu jest oczywiście akceptowane przez społeczeństwo, osoby zażywające inne narkotyki są często napiętnowane.
Wykluczenie społeczne osób spożywających nielegalne substancje jest jedną z największych katastrof. Zostają one zepchnięte na margines społeczeństwa. Gdy tylko konsumpcja staje się otwarta, trzeba zmierzyć się z dyskryminacją i wykluczeniem. Prowadzi to do tego, że ludzie jak najdłużej ukrywają swoją konsumpcję.
Ze względu na silne napiętnowanie sprawą konsumpcji nie można zająć się w sposób normalny. Oznacza to również, że grupa osób zażywających narkotyki, które robią to w sposób zintegrowany, jest całkowicie niewidoczna i chce taką pozostać. Zajęcie się tym poziomem stygmatyzacji i dyskryminacji nie jest łatwe.
Urząd rzecznika ds. narkotyków w rządzie federalnym zostanie wkrótce ponownie obsadzony, ponieważ Marlene Mortler (CSU) została wybrana do Parlamentu Europejskiego. Czego oczekujesz od nowego rzecznika?
Należy zastanowić się, czy urząd nie jest zajmowany przez eksperta, który nie jest zależny od jakiejkolwiek partii politycznej. Powiązanie to było do tej pory bardziej przeszkodą niż źródłem innowacji. Nowy rzecznik ds. narkotyków powinien ściśle współpracować z ekspertami, których osobiście brakowało mi w ostatnich latach.
W przypadku tradycyjnej pomocy antynarkotykowej celem jest zawsze prowadzenie abstynenckiego, wolnego od narkotyków życia. Czy tak należy postępować?
Dla wielu ludzi wspaniałe jest to, aby uzyskać czystość po trudnych okresach konsumpcji, więc to musi być częścią oferty. Często jednak brakuje mi metodycznej różnorodności: nie chodzi tylko o nadużycia w konsumpcji i abstynencję.
Bardzo ważne jest, aby zmniejszyć szkody spowodowane stosowaniem substancji. Ale narkotyki mogą mieć również pozytywne skutki, w przeciwnym razie nikt by ich nie zażywał. Społeczeństwo bez substancji psychoaktywnych wyobrażam sobie jako bardziej nudne.
